Machinale klompenfabriek

Eeuwenlang zijn klompen het beste, goedkoopste en gezondste schoeisel geweest voor boer en burger.

Vóór 1900 werden klompen uitsluitend met de hand gemaakt, maar daar komt vanaf dat jaar verandering in. De jonge klompenmaker Coppens uit Lieshout (vader van de bekende fotograaf Martien Coppens) gaat naar de beurs in Parijs en koopt een machine, die uit een blok populierenhout een kant en klare klomp maakt. Dit was de eerste klompenmakersmachine in Nederland. De allereerste machinaal gemaakte klomp in Nederland is door de familie Coppens aan ons museum geschonken en pronkt nu aan de wand in deze machinale klompenmakerij. Een volleerd klompenmaker maakte vroeger 5 tot 6 paar klompen per werkdag van 10 uur, wat neerkwam op een jaarproductie van 1200 paar. De klompenmachine van rond die tijd had een jaarproductie van 3800 paar. Dat was voor die tijd een geweldige vooruitgang. Heden ten dage zijn de machines veel sneller. Het duurt maar enkele minuten en er is een nieuw paar klompen gereed.

Een passend blok populierenhout wordt in de machine vastgezet. Op deze machine is ook een klomp vastgezet, die als mal fungeert. Een voeler “voelt” de contour van de malklomp en stuurt de beitels aan, die uit het populieren houtblok ernaast een identieke klomp beitelt. De machine kan iedere maat klomp maken d.m.v. verschillende maten malklompen. Klompen worden altijd gemaakt van nat, groen, levend hout. Als de klompen gemaakt zijn gaan ze naar de droogschuur. Als ze goed droog zijn worden ze netjes gladgeschuurd en geschilderd. Er wordt in elke klomp aan de zijkant een klein gaatje geboord, waardoor er twee klompen van dezelfde maat bij elkaar gebonden worden. Zo gaan de klompen naar de klant.

De klompenindustrie in Nederland is vooral gecentraliseerd rondom Sint-Oedenrode. In dit gedeelte van Brabant is de lage ligging van de grond en het feit dat er een leemlaag dicht aan het oppervlak ligt de reden dat de populierenbomen snel groeien.

Het klompenmakersambacht is door de mechanisatie verdwenen en wordt alleen nog gedaan bij demonstraties. Deze fabriek is door vrijwilligers van het museum gebouwd en ingericht. De machines in deze klompenmakerij zijn afkomstig van klompenmakerij Van Vlerken uit Mierlo. Het bedrijf moest stoppen vanwege woningbouw. Dhr. Van Vlerken heeft enkele van onze vrijwilligers opgeleid om met de machines klompen te maken.

Terug naar Museumgebouwen