Handkrachtboterfabriek
Boter werd vroeger ambachtelijk gemaakt, een methode die verschilt van moderne industriële processen. De introductie van handkrachtzuivelfabrieken in de vroege 20e eeuw hielp bij de overgang naar gestandaardiseerde productie, waarbij boerencoöperaties een cruciale rol speelden in het verbeteren van verwerkingsmethoden en kwaliteit.
Een kleine handkrachtzuivelfabriek was meestal ingericht met een eenvoudige opstelling met basisapparatuur zoals een karn, een pers voor kaas en vaten voor het verzamelen en bewaren van melk. Deze fabrieken werden vaak aangedreven door handkracht of met behulp van dieren, en de melkverwerking gebeurde grotendeels zonder elektriciteit.
Boerencoöperaties speelden een belangrijke rol bij het stichten van zuivelfabrieken. Door middelen en melkvoorzieningen te bundelen, konden kleine boeren investeren in gemeenschappelijke faciliteiten die efficiëntere verwerking mogelijk maakten en een stabielere markt voor hun producten creëerden. Dit coöperatieve model hielp ook bij het verbeteren van de kwaliteitsstandaarden en het bieden van onderwijs over betere landbouwpraktijken en diergezondheid.
In het Boerenbondsmuseum wordt nog regelmatig op ambachtelijke wijze boter en kaas met de hand gemaakt. Dit dient niet alleen als educatief instrument maar helpt ook om de traditionele methoden van zuivelbereiding levend te houden. Bezoekers kunnen zien hoe boter en kaas vroeger werden gemaakt, en hoe belangrijk deze processen waren voor de landelijke gemeenschappen.
Ontdek meer van het museum
De handkrachtboterfabriek in het Boerenbondsmuseum
Deze boterfabriek is de eerste coöperatieve fabriek van de N.C.B. (Noordbrabantse Christelijke Boerenbond). Gebouwd in Boekel in 1899. Tot 1912 is het in bedrijf geweest als boterfabriek.
Het fabriekje is in 2006 door een gift in bezit gekomen van het Boerenbondsmuseum. Vrijwilligers hebben het gebouw steen voor steen losgemaakt en de stenen van elke muur bij elkaar gehouden om geen kleurverschil te krijgen en ter plaatse weer opgebouwd. Alles is nog origineel uit 1899, behalve de onderkapping van de dakconstructie. De ramen en deuren zijn gerestaureerd en geconserveerd. In het kantoor ligt het originele kelderboek uit 1899, waarin de productie van boter precies werd bijgehouden.
